Në fund të shekullit XIX, Europa përjetonte transformimin e madh të industrializimit dhe të epokës së elektrifikimit. Në këtë kontekst, një qytet i vogël në Perandorinë Austro-Hungareze, sot pjesë e Rumanisë, do të bënte histori: Timishoara (ro: Timișoara). Në vitin 1884, qyteti u bë i pari në Europë që kishte ndriçim publik elektrik, duke hyrë kështu në radhën e pionierëve botërorë të modernizimit urban. Vetëm New York-u, në SHBA, kishte arritur një sukses të ngjashëm më herët, duke e bërë Timișoarën qytetin e dytë në botë që ndriçonte rrugët me energji elektrike.
Ky moment historik nuk ishte thjesht një arritje teknologjike, por edhe një tregues i nivelit të zhvillimit kulturor dhe ekonomik të qytetit. Në atë kohë, Timișoara ishte një qendër e rëndësishme tregtare dhe industriale, me një popullsi të larmishme që përfshinte rumunë, hungarezë, gjermanë dhe serbë. Instalimi i ndriçimit elektrik solli një ndryshim rrënjësor në jetën e përditshme të banorëve: rrugët u bënë më të sigurta, aktiviteti tregtar u zgjat edhe në orët e vona, dhe qyteti fitoi një prestigj të ri ndërkombëtar.
Nëse në shumë kryeqytete europiane ende dominonte drita e gazit, Timișoara shënonte një hap drejt së ardhmes. Ndriçimi elektrik jo vetëm që ishte më i fuqishëm dhe më i qëndrueshëm, por gjithashtu simbolizonte përparimin teknik. Nuk është rastësi që më pas Timișoara do të njihej si “Micul Viena” (Vjena e vogël), për shkak të elegancës së arkitekturës, zhvillimit urban dhe hapjes ndaj inovacionit.
Ky shpirt pionier nuk mbeti një episod i izoluar. Gjatë shekullit XX, Timișoara vazhdoi të ishte një qendër e rëndësishme kulturore dhe politike, duke u bërë në vitin 1989 qyteti i parë ku shpërtheu revolucioni që do të përmbyste regjimin komunist të Nicolae Ceaușescu. Pra, historia e ndriçimit të parë elektrik nuk është thjesht një kuriozitet, por pjesë e një tradite më të gjerë të qytetit: një hap përpara, një frymë lirie dhe inovacioni.
Sot, Timișoara është krenare për këtë trashëgimi. Ky fakt historik promovohet si një atraksion turistik dhe si dëshmi e rolit që qyteti ka pasur në modernizimin e Rumanisë. Vizitorët e huaj që shëtisin nëpër rrugët e tij të ndriçuara modernisht, shpesh habiten kur mësojnë se pikërisht këtu, më shumë se 140 vjet më parë, filloi epoka e dritës elektrike në Europë. Një simbol që dëshmon se teknologjia dhe kultura mund të bashkëjetojnë, duke krijuar histori që mbeten të paharruara.
