Dita Nacionale e Arumunëve
- festohet çdo vit më 23 maj, e cila shënon njohjen e arumunëve nga Perandoria
Osmane si një popull i pavarur.
Arumunët janë një
grup etnik dhe komb autokton me shtrirje gjeografike vendbanimesh në të gjitha
shtetet e Ballkanit. Ata flasin gjuhën arumune, e cila renditet në një nga
gjuhët latine, por është e përafërt me gjuhën rumune dhe atë italiane. Gjuha
është elementi kryesor i vetëdijes së një etnie apo thënë ndryshe një
minoriteti. Gjuha arumune është gjuha amtare e popullit arumun.
Arumunët i gjejmë në
shtete të ndryshme si Shqipëria, Greqia, Maqedonia, Bullgaria, Rumania dhe
Serbia. Kjo popullsi është e vjetër, autoktone, gjeneza historike dhe mbijetesa
ekzistenciale e kësaj popullate është përballur me një mori luftërash dhe
përpjekjesh të vazhdueshme kundër sulmeve dhe planeve të përgjakshme me
karakter asimilues nga ana e armiqve të ndryshëm. Por, edhe pse arumunët u
gjendën pa organizim të pavarur shtetëror deri nga shek. XVIII-të, ata kanë
ditur të mbijetojnë në gjirin e popujve të tjerë ballkanikë pa u asimiluar prej
tyre.
Shoqëria Kulturore
Arumune (FARA ARMÂNEASCÂ dit ROMÂNIA),
nën drejtimin e Sterica Fudulea e ka kremtuar këtë ngjarje çdo vit në
Bukuresht. Që atëherë, kjo veprimtari organizohet nga Komuniteti Arumun, me
pjesëmarrjen e arumunëve dhe për arumunët.
Prej disa vitesh në
Rumani, por edhe në vendet e tjera të Ballkanit, 23 maji festohet Dita
Kombëtare e Arumunëve, në përpjekje për të ruajtur kulturën dhe zakonet e këtij
komuniteti. Arumunët, të cilët u sakrifikuan për mbrojtjen e gjuhës
stërgjyshore dhe të besimit ortodoks, shkëlqejnë si diamantet në qafën e
dëshmorëve të shenjtë të kombit rumun. Është me vend që sot t'u bëjmë homazhe,
sepse sakrifica e tyre afirmon të drejtën e jetës së këtij populli të shtypur
që dëshiron të qëndrojë në vendet e tij mijëravjeçare, ashtu siç i la Zoti.
Arumunët nuk njihen
si pakicë etnike në Rumani, pavarësisht përpjekjeve të shumta. Polemikat janë
të zgjatura edhe në gjuhën arumune. Disa mësues pretendojnë se gjuha arumune
është një dialekt i gjuhës rumune, ndërsa të tjerë e konsiderojnë atë një gjuhë
të pavarur.
Nuk është mrekulli që
arumunët kanë ruajtur identitetin e tyre, është rezultat i një procesi të
përhershëm të përjetësimit të vlerave, të përcjella brez pas brezi, vlera mbi
të cilat bazohet Europa sot. Tre shtyllat e evropianizmit: Athina, Roma dhe
Jeruzalemi, përkatësisht filozofia greke, ligji romak dhe krishterimi i lindur
në qytetin e Izraelit, janë të gjitha pjesë e qenies arumune.
Ka ardhur koha që
vetë arumunët të mendojnë për veten e tyre që të mos-asimilohen, të
mos-humbasin, por të gjurmojnë dhe promovojnë dhe më pas trashëgojnë nga brezi
në brez historinë, kulturën, traditat, folklorin e pasur të Arumunëve të
Ballkanit.
Është i rëndësishëm
promovimi brenda dhe jashtë vendit i vlerave tona arumune, për ta mbajtur
kështu të gjallë tek brezat e rinj dashurinë për,kulturën dhe zakonet tona
arumune.
Të gjithë ne duhet të
jemi ambasadorët dhe promotorët e vlerave tona më të mira kombëtare, ne
përpjekjen misionare të zhvillimit të marrëdhenieve ndërkulturore midis popujve
tanë miq.
Bashkangjitur në këtë
artikull,do vendosim disa video dhe foto, që u bënë gjatë organizimit të
eventit të datës 23 mai 2022, në Parcun Obor,Bucuresti, në të cilin pjesëmarrës
ishin dhe tre studentë shqiptarë arumunë.
GALERI FOTOGRAFISH
